Verschillen en overeenkomsten tussen HSP en ADHD

Er zijn veel overeenkomsten tussen HSP en ADHD. Zowel kinderen en volwassenen met hooggevoeligheid als met ADHD zijn bijvoorbeeld zeer gevoelig en raken snel overprikkeld. Dit geldt ook voor kinderen en volwassenen die het label ADD hebben gekregen (dat tegenwoordig ADHD, onoplettendheid type wordt genoemd). Maar bestaan er ook verschillen tussen symptomen van hooggevoeligheid en ADHD?

Voor Wandering Minds ging ik op onderzoek uit… Ook deel ik mijn eigen ervaring met hooggevoeligheid en ADD.

De kenmerken van HSP

HSP staat voor Hoog Sensitief Persoon. Hoogsensitiviteit is een karaktereigenschap waarmee je geboren wordt. In tegenstelling tot ADHD, is HSP geen psychische stoornis. Er wordt dan ook geen diagnose gegeven aan kinderen en volwassenen die hooggevoelig zijn.

De kenmerken van hooggevoeligheid zijn:

• Een verhoogd vermogen om meer (externe) prikkels waar te kunnen nemen
• Prikkels dieper verwerken in de hersenen

Hoog Sensitieve Personen zijn gevoelig voor prikkels

De term HSP – Highly Sensitive Person of Hoog Sensitief Persoon – is een term die bedacht is door onderzoeker Dr. Elaine Aron. Zij stelt dat ongeveer 20% van de bevolking een verhoogde gevoeligheid heeft voor subtiele veranderingen in de omgeving, ervaring en andere mensen.

Iemand die hooggevoelig is, is gevoelig voor stimuli zoals pijn, smaken, geluiden, geuren, voeding, emoties. Een HSP is daarnaast vaak creatief en intuïtief, empathisch, raakt snel overprikkeld, vindt het lastig om met verandering om te gaan en heeft veel behoefte aan tijd alleen om dingen te verwerken.

Hooggevoeligheid kan heel nuttig zijn. HSP's genieten bijvoorbeeld intens van eten, muziek of kunst. Maar ook kan een hoog sensitief persoon heel nauwkeurig zijn in zijn werk en zijn ze vaak empathisch.

De kenmerken van ADHD

De afkorting ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Deze term is afkomstig uit het DSM-IV classificatiemodel, het classificatiesysteem waarmee in de psychiatrie wordt gewerkt. De drie hoofdsymptomen zijn:

• Concentratieproblemen (snel afgeleid, slecht luisteren, vergeetachtig)
• Impulsiviteit (niet nadenken over beslissingen, voor je beurt spreken)
• Hyperactiviteit (innerlijke onrust, friemelen, spanning)

Maar andere (misschien minder bekende) symptomen van ADHD zijn overprikkeling, gevoeligheid, rusteloosheid en druk zijn in je hoofd. Hier vind je een overzicht van ADHD-symptomen. Bij Wandering Minds vinden we het belangrijk om ons ook bewust te zijn van de positieve kenmerken van ADHD.

Je bent hooggevoelig of je hebt ADHD

Zoals je misschien al door hebt, zijn er veel overeenkomsten tussen ADHD en HSP. Het eerste duidelijke verschil tussen ADHD en HSP is, dat je ADHD hebt, en HSP bent. ADHD is een diagnose, en wanneer je deze diagnose krijgt, heb je dus ADHD. Voor hooggevoeligheid bestaat geen diagnose; je bent een HSP.

De overeenkomsten tussen ADHD en HSP

Zoals je misschien al voelt aankomen, zijn er veel overeenkomsten tussen ADHD en HSP. Een aantal (informele) overeenkomsten tussen HSP en AD(H)D zijn:

• Beide zijn opmerkzaam en empathisch.
• HSP's en ADHD'ers zijn beide gevoelsmensen. Ze voelen diep en kunnen zeer overweldigd raken door emotie.
• Sensaties kunnen erg overweldigend zijn. Zowel hooggevoelige mensen als mensen met ADD raken makkelijk overweldigd door langdurig, intens of chaotisch geluid, ruimtes, bezienswaardigheden, mensen en andere sensaties.
• De gemoedstoestand van andere mensen heeft een grote invloed op zowel de ADHD'er als de HSP.
• Beide zijn vaak intuïtief en creatief
• Zowel HSP's als ADHD'ers zijn over het algemeen gevoeliger dan anderen, en kunnen ook eerder angstig of depressief zijn. Dit geldt vooral wanneer zij een moeilijke jeugd hebben gehad, of negatieve levenservaringen hebben opgedaan.
• Beide ‘aandoeningen' bestaan vanaf de geboorte.

Nog meer overeenkomsten tussen HSP en ADD of ADHD

• Zowel de HSP als iemand met AD(H)D is snel afgeleid.
• Beide kunnen neurotisch, angstig en ongelukkig zijn.
• Een gebrek aan zelfvertrouwen komt vaak voor, zowel bij mensen met ADD als HSP.
• Beide worden regelmatig verkeerd begrepen, en beschuldigd van het verzinnen van onze eigenschappen.
• Beide trekken zich regelmatig terug wanneer ze overweldigd raken.
• Beide zijn perfectionistisch en people-pleasers.

Maar er is nog meer…

• Beide hechten waarde aan rechtvaardigheid.
• We zijn gevoelig voor kritiek.
• Conflicten en andere overweldigende en verontrustende situaties worden soms vermeden
• Zowel de HSP als ADHD'er raakt geïrriteerd bij het krijgen van te veel verzoeken tegelijk.

Heb ik ADD, ADHD of HSP?

Misschien vraag jij je wel af of je ADHD hebt of hooggevoelig bent.

Deze vraag stelde ik mezelf regelmatig, voordat ik gediagnosticeerd werd; heb ik misschien ADD, of ben ik hooggevoelig? Sinds ik me kan herinneren, voelde ik me namelijk anders. Ik wist dat ik gevoeliger was dan anderen. Hoe graag ik ook ‘normaal' wilde zijn, ik liep altijd tegen verschillende uitdagingen aan. Er was niets mis met mijn schoolprestaties, maar leraren noemden me dromerig, snel afgeleid en soms zelfs lui. Daarnaast was ik chaotisch, (over)gevoelig en kwam ik dagelijks moe thuis, maar kon ik 's avonds niet in slaap komen.

Toen ik ouder werd, werd het me duidelijk dat ik ook echt anders ben; dromerig, gevoeliger voor prikkels, chaotisch en ongefocust. Op 28-jarige leeftijd werd ik gediagnosticeerd met ADD, terwijl ik thuis zat met een burn-out. Maar ik herken mezelf ook volledig in de HSP. Als ik boeken lees over zowel HSP als over AD(H)D, lopen de tranen soms over mijn wangen. Alles valt op zijn plek.

Een boek dat ik echt kan aanraden is Het Verstrooide Brein

De verschillen tussen ADD en HSP

Hoewel HSP en ADHD erg op elkaar lijken, zijn er ook verschillen.

• Een HSP leert langzaam maar grondig, in tegenstelling tot kinderen en volwassenen met ADHD. Iemand met ADHD leert vaker snel maar globaal.
• Iemand met ADD of ADHD gaat soms op zoek naar stimulatie, zoals harde muziek. Voor een HSP zijn harde geluiden eigenlijk altijd teveel.
• Een HSP heeft eerder de neiging om te pauzeren en te reflecteren, voordat er gehandeld wordt. Iemand met ADHD is impulsief en springt ergens in zonder na te denken. Daarom kan een HSP vaak beter reflecteren.
• HSP's kunnen zich goed focussen in een rustige omgeving, terwijl iemand met ADHD moeite heeft met focus en in zo'n stille omgeving misschien zelfs verveeld raakt.
• Iemand die hooggevoelig is, is over het algemeen beter in het elimineren van afleidingen.

ADHD en HSP: comorbide aandoening?

ADHD of ADD en HSP gaan vaak samen, en je zou in deze gevallen misschien kunnen spreken van comorbiditeit; het tegelijk voorkomen van twee aandoeningen. Maar het lijkt erop dat er voldoende verschillen bestaan om HSP en AD(H)D als afzonderlijke karaktereigenschappen en diagnoses te benaderen.

Herken jij jezelf meer in AD(H)D of HSP?

Een diagnose zoals AD(H)D kan fijn zijn, want met een diagnose kun je de juiste hulp krijgen. Daarnaast is het voor sommige mensen geruststellend om te weten waarom bepaalde dingen lastiger zijn dan voor anderen. Maar bij Wandering Minds vinden we het vooral belangrijk om te kijken naar onszelf als een uniek persoon, met unieke talenten, uitdagingen en behoeftes.

Zowel AD(H)D als hooggevoeligheid zorgen voor uitdagingen, maar er zijn ook zoveel voordelen. Hopelijk vind je op deze website en in onze community inspiratie.

Herken jij jezelf meer in ADHD of in hooggevoeligheid, of beide? Wij vinden het super leuk als je een reactie achterlaat onder dit artikel, of iets deelt in de community of op Instagram.