ADHD & creativiteit, is er een verband? En hoe kun je je creativiteit ontwikkelen?
De afgelopen tijd had ik wat minder motivatie om te bloggen. Ik voelde de verbinding even niet met het project, en ik had geen inspiratie. Om te kunnen schrijven heb je creativiteit nodig. En soms is die creativiteit gewoon even ver te zoeken. Herken jij dit? Gelukkig vond ik de motivatie weer terug, mede dankzij het ontwerp van het nieuwe logo.
Hoogsensitieve mensen of mensen met ADHD of ADD zijn van nature creatief. Maar als we niet creatief kunnen zijn in wat we doen, kan de motivatie verdwijnen.
Maar hoe werkt dat eigenlijk, creativiteit? Hoe kun je je creativiteit activeren, als het niet vloeit?
Wat is creativiteit?
Als je aan creativiteit denkt, denk je misschien aan het werk van schilders, kunstenaars, beeldhouders, dansers en grafisch vormgevers. Maar creativiteit is een heel breed begrip.
Creativiteit is een fenomeen waarbij er iets nieuws en waardevols wordt gevormd. Het is het vermogen om iets origineels te ontwikkelen. Een creatief idee is niet alleen nieuw en verrassend, maar ook nuttig en relevant.
Een creatief idee kan een tastbaar of fysiek item zijn. Maar het kan ook ontastbaar zijn; denk aan een idee, een theorie of een muzikale compositie.
Creativiteit is belangrijk in verschillende disciplines. Denk aan de psychologie, bedrijfskunde, cognitieve wetenschappen, technologie, techniek, filosofie en het onderwijs. Maar ook binnen de theologie, sociologie, taalkunde, kunsten en economie komt creativiteit van pas.
Zonder creativiteit, evolueren we niet. Als er geen creatie is, zou de wereld er over 20 jaar misschien wel precies hetzelfde uitzien.
Creativiteit is niet alleen voor artiesten en kunstenaars. Het is er voor een leraar die kennis wil overbrengen, voor een ondernemer die een nieuw product wil lanceren en een ingenieur die een probleem wil oplossen.
Maar creativiteit is ook goed voor ouders die kinderen vrij willen opvoeden en voor iedereen die last heeft van de coronamaatregelen en op zoek is naar nieuwe manieren van leven, leren, genieten en verbinden.
ADHD en creativiteit ontwikkelen
ADHD'ers staan erom bekend om druk (hyperactief), impulsief, dromerig (onoplettend) en chaotisch te zijn. Maar wat misschien wat minder bekend is, is dat kinderen en volwassenen met ADHD of ADD niet alleen spontaan, nieuwsgierig, enthousiast, levendig, leergierig en geestig zijn, maar ook heel creatief!
Hoe kan ADHD tot creativiteit leiden?
Waarom zou er een verband kunnen zijn tussen ADHD en creativiteit? Verschillende oorzaken kunnen hieraan ten grondslag liggen.
- Onoplettendheid en dromerigheid zorgen ervoor dat gedachten afdwalen. Dit kan leiden tot nieuwe, nuttige en creatieve ideeën.
- Door impulsiviteit durft iemand met ADHD misschien meer risico te nemen. Nieuwe situaties worden benaderd zonder (of met minder) angst en dit kan tot creativiteit leiden.
- Kinderen en volwassenen met AD(H)D kunnen in een hyperfocus geraken. Dit vermogen is zeer gunstig voor creatieve of artistieke opdrachten.
Zijn kinderen en volwassenen met ADHD ook (bewezen) creatiever dan ‘neurotypicals'?
Er zijn kleinschalige onderzoeken gedaan naar het verband tussen ADHD & creativiteit. Tot op heden schetsen deze onderzoeken een incosistent beeld. Het is ook moeilijk om creativiteit te meten met behulp van psychologische tests. Kleinschalige onderzoeken naar het verband tussen ADHD en creativiteit suggereren dat kinderen en volwassenen met ADHD mogelijk creatiever zijn, maar er is dus geen duidelijk bewijs (Bron: Scientific American).
Tips voor creativiteit met een ADHD brein: de juiste omstandigheden voor creativiteit
Mijn ervaring is dat ‘wij AD(H)D'ers' wel creatief zijn, maar dan moeten de omstandigheden wel juist zijn. Voor mij is het bijvoorbeeld belangrijk dat ik in balans ben, goed voor mezelf zorg en goed slaap. Yoga doen en dagelijks mediteren zijn essentieel voor mij om in balans te zijn en te blijven.
Als ik overprikkeld of moe ben, kan de creativiteit niet stromen.
Maar om creatief te kunnen zijn is het voor mij ook belangrijk dat ik in de juiste ruimte ben; een opgeruimde en schone ruimte, met eventueel wat creatieve prikkels zoals beelden, kleuren, muziek of andere vormen van kunst.
Daarnaast is het belangrijk dat ik ben omringd door de juiste mensen (of juist alleen ben). Als ik me niet op mijn gemak voel, komt de creativiteit bijvoorbeeld niet tot uiting. Kritiek kan creativiteit blokkeren. Maar ook wanneer er strenge richtlijnen zijn – zoals ik vroeger op school ervaarde tijdens stricte opdrachten – is het moeilijk om creativiteit te laten stromen. Vrijheid is dus ook belangrijk, als je creatief wilt zijn.
Wat verder nodig is voor creativiteit is toegang tot je intuitie, vertrouwen en durven loslaten.
Wanneer iemand met ADHD, HSP of ADD in balans is, de juiste omstandigheden zijn gegecreëerd en omringt is door de juiste mensen, kan de creativiteit vrij tot uiting komen.
Kort samengevat, is het volgende nodig om creativiteit te kunnen laten stromen:
- Balans en goed voor jezelf zorgen
- De juiste omgeving, een omgeving die rust en inspiratie brengt
- Vrijheid om te kunnen creëren
- Fijne mensen om je heen, of alleen kunnen zijn
- Vertrouwen, intuitie, durven loslaten
Creativiteit ontwikkelen met oefeningen
Wil jij je creativiteit ontwikkelen?
Creativiteit is er niet altijd, maar je kunt het wel stimuleren. De volgende simpele creativiteit oefeningen kunnen jou helpen om de creativiteit te laten stromen.
- Pak een stuk papier en een potlood/pen en begin gewoon met tekenen. Doe dit vrij en zonder oordeel, het gaat niet om het resultaat.
- Open het woordenboek, pak het eerste woord dat je ziet en maak hier een klein verhaaltje van.
- Maak iets met een paar paperclips.
- Doe een brainstormsessie met een vriend(in), collega, businessbuddy of met je partner.
- Kies een leuk nummer (muziek) en schrijf een nieuwe tekst op het refrein.
- Kijk naar de wolken en ervaar wat je hierin ziet.
- Ga aan de slag in een bullet journal, laat je creativiteit de vrije loop!
- Maak een mandala. (dit werkt overigens ook erg ontspannend).
- Kook een gerecht zonder recept.
- Kies een foto die je leuk vindt en teken deze na zonder oordeel; het gaat niet om het resultaat.
- Maak een moodboard.
- Neem eens een andere route als je naar huis rijdt, loopt of fietst.
- Ga een stuk wandelen en kijk of je nieuwe dingen kunt zien. Maak hier foto's van.
- Pak een stuk papier en een pen. Zet je pen op het papier en teken iets zonder je pen op te tillen.
- Mediteer!
Je creativiteit ontwikkelen met meditatie
Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar mediteren kan enorm bijdragen aan creativiteit. Hier is zelfs onderzoek naar gedaan. Meditatie ondersteunt het creatief denken door het verhogen van de gevoeligheid, vermindering van gewenning aan externe en interne prikkels, het verhogen van cognitieve prestaties en ondersteuning van het zoeken naar vernieuwing. Daarnaast bevordert meditatie cognitieve flexibiliteit. Ook wekt meditatie waakzaamheid op en dit kan voor unieke focus zorgen. Het geeft je het vermogen om op te gaan in een probleem voor een langere periode, en dit is belangrijk voor creativiteit om tot uiting te komen. Verder kan meditatie zorgen voor gevoelens van gelukzaligheid, (neurale) stilte, rust en een verhoogd bewustzijn. Dit draagt allemaal bij aan creativiteit (Horan, 2009).
Hoe ga jij je ADHD creativiteit ontwikkelen?
Hopelijk heeft dit artikel jou wat inspiratie gegeven om je creativiteit verder te gaan ontwikkelen. Wil jij iets delen? Misschien heb je zelf een goede tip? Deel het onder dit artikel!
