ADHD en het huishouden: tips voor een schoon en opgeruimd huis

Opruimen en het huishouden doen is voor de meeste mensen geen hobby. Maar als je ADD of ADHD hebt zoals ik, is het bijhouden van het huishouden en regelmatig opruimen een grotere uitdaging. Terwijl wij het juist zo hard nodig hebben om in een rustige, opgeruimde omgeving te leven zonder te veel prikkels en afleiding. Heb jij een chaotische Wandering Mind en zou je wel wat meer rust, ruimte en orde in je huishouden willen krijgen? De tips in dit artikel helpen je verder!

ADHD/ADD en huishouden: een grote uitdaging

Als je een Wandering Mind hebt (en bijvoorbeeld een label hebt zoals ADHD of ADD) kan het huishouden uitgroeien tot een onmogelijke opgave. Waar een ander zich ertoe kan zetten om even een uurtje te knallen, ben jij snel afgeleid, maak je klussen niet af en stapelt de rommel zich dagelijks op. Misschien wil je graag in een schoon en opgeruimd huis leven, maar voel je je niet echt gemotiveerd om het huishouden te doen of heb je er geen energie voor omdat je gedurende de dag overprikkeld raakt. Je dwalende geest krijgt het simpelweg niet voor elkaar om orde, structuur en regelmaat te vinden in het huishouden. Vol goede moed begin je met opruimen, maar een paar uur later merk je dat je de rommel alleen maar hebt verplaatst. In onze community wordt hier regelmatig over gesproken.

Omgaan met ADHD/ADD-symptomen: huishouden kun je leren!

ADHD/ADD en huishouden is vanwege afleidbaarheid, interne chaos en overprikkeling vaak niet de beste combinatie, maar het huishouden is gelukkig iets wat je kunt leren. Wanneer je in behandeling gaat voor je ADHD-symptomen zal het huishouden (en de noodzaak van structuur en regelmaat) daarom een belangrijk onderdeel zijn van de therapie. Opruimen zal misschien nooit de grootste hobby worden van iemand met ADHD. Maar er zijn manieren waarop je ook met AD(H)D in een opgeruimd en schoon huis (of kantoor) kunt leven. Maar waarom zou je je ‘huishoudskills' eigenlijk willen verbeteren?

‘Opruimen? Waarom zou ik?', denk je misschien

‘Heeft het wel zin om zoveel moeite te doen om het huis schoon en opgeruimd te houden? Waarom zou ik tijd besteden aan iets saais als opruimen of het huishouden?', vragen sommigen zich af. Ik kan me nog herinneren, toen ik net op mezelf ging wonen, dat het aanvoelde als ‘verloren tijd' wanneer ik met het huishouden bezig was. In die tijd dat ik aan het stofzuigen was kon ik namelijk zoveel leuke dingen doen. Daarom bleef ik het uitstellen.

Rust in je huis, rust in je hoofd

Maar het schoon en opgeruimd houden van je huis heeft enorm veel voordelen. Volgens verschillende psychologische theorieën heeft je leefomgeving bijvoorbeeld een duidelijke link met je innerlijke wereld. Is het in huis een zooitje? Dan raak je overprikkeld en zal het ook in je hoofd drukker worden. Andersom werkt het hetzelfde: als je druk en onrustig bent in je hoofd, ben je sneller geneigd het huishouden te laten verslonzen.

ADHD: Een opgeruimd huis is een opgeruimd hoofd!

Voor jouw Wandering Mind is het dus extra belangrijk om in een opgeruimd huis te leven. Want in een opgeruimd huis, met een minimale hoeveelheid prikkels, kan je geest tot rust komen. Je voelt je een stuk beter; meer gefocust en minder overprikkeld door alle rommel om je heen. Het is dus belangrijk om uit die negatieve spiraal (chaos in huis–>chaos in je hoofd) te stappen.

Tips voor een schoon en opgeruimd huis met ADHD

Ervaar jij ook dat je als Wandering Mind beter functioneert en je je fijner voelt wanneer je huishouden op orde is? Met de volgende tips wordt het huishouden doen met jouw Wandering Mind (ADHD-hoofd) een stuk makkelijker.

1. Huishouden & ADD: raak niet overweldigd: begin klein

Is het een enorme bende in huis, omdat je het huishouden voor dagen of zelfs weken hebt laten verslonzen? Geen paniek. Je hoeft namelijk niet alles op één zaterdagmiddag perfect op orde te krijgen. Begin klein en doe elke dag een beetje. Begin gewoon met één specifiek deel van je huis, bijvoorbeeld de keuken of de slaapkamer. Pak elke dag een kamer, zonder van jezelf te verwachten dat het meteen perfect is.

2. Voorkom afleiding en perfectionisme tijdens het opruimen: blijf bij je taak

Dat je gevoelig bent voor afleiding weet je vast al. Daarom is het belangrijk om er tijdens een taak (zoals het huishouden) voor te zorgen dat je zo min mogelijk afleiding hebt. Zet bijvoorbeeld je telefoon uit, of spreek met jezelf af dat je voor de komende 15 minuten niet op je telefoon kijkt en niets anders doet dan waar je op dat moment mee bezig bent. Hoe minder prikkels, hoe beter. Je kunt ook om de 10 minuten een wekker zetten. Denk bij het afgaan van de wekker na of je nog aan het doen bent wat je zou moeten doen. Stuur bij wanneer nodig.

Naast afleidbaarheid zijn mensen met een label zoals ADHD of ADD vaak geneigd dingen perfect te willen doen. Omdat we ons hele leven gehoord hebben dat we anders zijn en omdat bepaalde dingen in ons leven zijn mislukt, zijn we gaan overcompenseren. Ook kunnen we verdwalen in details, in ons werk maar ook tijdens het opruimen.

Blijf bij je taak

Misschien herken je het wel: je wilt een kamer opruimen omdat er overal spullen op de vloer liggen, maar je komt foto-albums tegen wanneer je een lade opentrekt. Voor je het weet ben je je foto's aan het organiseren, en een paar uur later ligt de vloer nog steeds vol met spullen.

Leer jezelf aan om bij je taak te blijven. Kom je iets tegen, zoals een fotoboek, en wil je daar iets mee doen? Zet het op je to-do lijst.

3. Laat rommel zich niet opstapelen: voer kleine klusjes meteen uit

Uitstel is één van de belangrijkste oorzaken van het zich opstapelen van rommel. En wanneer de rommel zich heeft opgestapeld is het veel lastiger om te beginnen met opruimen; je raakt namelijk overweldigd. Heb jij last van uitstelgedrag? Doe dan mee met onze mini videocursus “Kick Out Uitstelgedrag”, met korting!

Als je net gegeten hebt is de verleiding misschien groot het bord op het aanrecht te zetten. Heb je net thee gedronken? Dan kan je het kopje natuurlijk op tafel laten staan, wel zo makkelijk, en het is natuurlijk maar één kopje thee (of één bord). Het probleem is dat deze kleine vormen van rommel zich gaan opstapelen.

Als je jezelf niet aanleert om dingen meteen op te ruimen zul je merken dat je huishouden al snel een chaos wordt. Dit maakt opruimen steeds vervelender, want je raakt namelijk overweldigd.

Leer jezelf dus aan om meteen op te ruimen. Was borden en bekers af nadat je ze gebruikt hebt of zet ze in de vaatwasser. Open je post meteen en ruim oud papier meteen op in de papierbak. Heb je gekookt? Maak het fornuis en het aanrecht even schoon en alles ziet er weer tiptop uit.

Deze huishoudtip is voor iedereen nuttig, ook als je geen ADD of ADHD hebt.

4. Een huishoudrooster werkt goed voor ADHD-breinen

Met ADD het huishouden doen vereist enige structuur. Stel daarom een schoonmaakrooster op, zeker wanneer je samenleeft met je gezin, partner of huisgenoten. Plan daarin voor elke dag wat je gaat opruimen of welke huishoudelijke klussen je doet. Misschien klinkt het een beetje ‘eng' of saai voor jouw Wandering Mind, maar het geeft veel rust als je je huishouden plant.

Sommige dingen doe je iedere dag, zoals de afwas. Andere taken (zoals stofzuigen en de badkamer schoonmaken) doe je misschien wekelijks. Er zijn natuurlijk ook huishoudelijke taken die je maar één keer in de maand doet, of zelfs minder vaak, zoals de ramen wassen.

Wat heel erg behulpzaam kan zijn is een schoonmaakplanner, zeker wanneer je samenleeft met je gezin of met huisgenoten.

5. Gebruik een checklist (voor overzicht en zelfvertrouwen)

Het is voor volwassenen met ADHD heel makkelijk om het overzicht te verliezen, zelfs als je een rooster hebt. Want stel bijvoorbeeld dat je de badkamer gaat doen. Wat moet er dan allemaal gebeuren? Maak daarom (bijvoorbeeld in Excel) een checklist met alle deeltaken. Voor de badkamer betekent dit bijvoorbeeld: bad poetsen, spiegel schoonmaken, toilet reinigen, muren afnemen, dweilen, etc.

Begin bovenaan de lijst en vink af wanneer je een taak hebt voltooid. Het klinkt misschien kinderachtig om taken af te vinken, maar geef het eens een kans: het afvinken van taken geeft je zelfvertrouwen namelijk een enorme boost. Na afloop heb je echt het gevoel dat je succesvol bent geweest, omdat je iets hebt afgemaakt (wat voor Wandering Minds met ADHD niet altijd vanzelfsprekend is).

6. Minimaliseren is essentieel voor ADHD volwassenen

“Decluttering” (ontspullen) is momenteel een echte rage. Het idee, ook wel minimalisme genoemd, is dat je zoveel mogelijk dingen die je toch niet meer gebruikt wegdoet. Hierdoor heb je alleen maar spullen om je heen die je (1) echt gebruikt en/of (2) waar je waarde aan hecht/blij van wordt. Opruimgoeroe Marie Kondo (vooral bekend van de Netflixdocumentaire en het boek ‘Opgeruimd', een echte leestip!) adviseert bij alles te vragen: “Does this spark joy?”. Is iets niet nuttig of word je er niet blij van? Gooi het dan weg. Als je ADHD of ADD hebt kan iedere prikkel er één teveel zijn. Minimaliseren kan een oplossing bieden: hoe minder spullen, hoe minder prikkels.

minder spullen = minder opruimen en meer rust

Breng oude boeken waar je niets meer mee doet en je oude kleding bijvoorbeeld naar de kringloop. Het voordeel is ook: hoe minder spullen je hebt, des te minder je hoeft op te ruimen. Dat is voor iedereen fijn, voor jou met je ADD of ADHD-brein geldt dat nog veel sterker. Het bespaart je niet alleen veel tijd, maar ook een hoop prikkels.

Als je besluit om minimalistischer te gaan leven hoef je dit natuurlijk niet meteen in extreme mate te doen. Sommige mensen zijn bang dat ze al hun spullen moeten weggooien om het goed te doen. Maar ook minimaliseren kun je klein aanpakken. Neem bijvoorbeeld elke dag afscheid van slechts één object. Na een paar weken zie je al een enorm verschil.

Ben je nieuwsgierig naar minimalisme? Eerder schreef ik een artikel over hoe minimalistisch leven kan bijdragen aan een veel fijner leven als Wandering Mind met ADHD of ADD.

7. Organiseer je huis met opbergboxen

Gebruik maken van opbergboxen is misschien wel essentieel voor iedereen die serieus bezig is met opruimen. Geef elke bak een label voor een bepaalde categorie spullen. Bijvoorbeeld “kantoorspullen”, “werkspullen” of “knutselspullen”. Welke labels je gebruikt is niet zo belangrijk, zolang het voor jou werkt. Kijk gewoon wat bij elkaar hoort, stop het in een opruimbak en plak er een label op.

Als je de opbergboxen op een plek buiten het zicht plaatst is het handig om doorzichtige opruimbakken te gebruiken. Op deze manier zie je meteen wat erin zit. Maar als je prikkels wilt minimaliseren is het aan te raden om, wanneer je de opruimbakken in het zicht plaatst, gebruik te maken van bakken waar je niet doorheen kunt kijken.

Opbergboxen heb je in alle soorten en maten, bekijk hier handige en betaalbare opties (of ga naar Ikea, daar hebben ze ook fantastische opruimboxen!).

8. Maak opruimen leuk(er)

Er zijn maar weinig mensen die het leuk vinden om schoon te maken of op te ruimen. Vooral volwassenen met ADHD lijken moeite te hebben met ‘saaie taken' zoals het huishouden doen. We zijn snel afgeleid en worden misschien niet voldoende positief geprikkeld.

Maar een minder leuke taak zoals het huishouden kun je natuurlijk wel leuker maken. Zet bijvoorbeeld je koptelefoon op met je favoriete muziek en zing tijdens het opruimen. Of beloon jezelf als je klaar bent iets waar je blij van wordt. Woon je samen met je gezin of met huisgenoten? Misschien kun je een leuk spel bedenken om het huishouden wat leuker te maken. Bekijk ook eens dit leuke huishoudspel voor kinderen en volwassenen.

9. De ADHD tip waar ik het meeste aan had: opruimkwartiertjes

Toen ik een coach kreeg toegewezen bij PsyQ ADHD voor Volwassenen was ik supergelukkig: eindelijk ging ik aan de slag met mijn Wandering Mind, om te zorgen dat ik mijn leven een beetje op orde kon krijgen. Het huishouden hoort daar natuurlijk bij (zucht, dacht ik). Eén van de eerste tips die ik kreeg was ‘werk met opruimkwartiertjes'.

Omdat een ‘saaie taak' zoals het huishouden nogal overweldigend kan aanvoelen voor iemand met ADHD of ADD, is het een goed idee om een korte tijdsperiode in te plannen, bijvoorbeeld 15 minuten, om aan een taak te werken. Mijn coach gaf me de opdracht: plan iedere dag 1 opruimkwartiertje in. Zet een timer, en laat je enthousiasme en harde werken los op je huishouden.

Dit wilde ik wel proberen. En nooit had ik gedacht dat 15 minuten opruimen zo'n enorm verschil kon maken! In 15 minuten kan je namelijk, wanneer je je huishouden bijhoudt, alles weer helemaal rechttrekken. Een kwartier lang luister ik naar mijn favoriete muziek en leg ik alles weer op zijn plek. Inmiddels is het zo'n gewoonte geworden dat ik hier niet eens meer een timer voor hoef te zetten.

Als je veel rommel maakt kun je misschien overwegen om 2 opruimkwartiertjes in te lassen: 's morgens en 's avonds.

10. ADHD en het huishouden: schakel hulp in

Je bent niet de enige volwassene met ADHD die het lastig vindt om het huishouden op orde te houden. Het is ook gewoon lastig met een Wandering Mind om dingen opgeruimd, geordend en gestructureerd te houden. Schaam je dus vooral niet. Lukt het jou niet om het zelf te doen? Schakel professionele hulp in! Huur bijvoorbeeld een schoonmaakster in, of als je het nog beter wilt aanpakken, ga op zoek naar een huishoudcoach of opruimcoach.

Heb je weinig tot geen budget? Denk ik mogelijkheden! Misschien kun je een PGB (Persoonsgebonden Budget) aanvragen, wil je moeder je wel helpen of kun je besparen op andere dingen (zoals alcohol, snoep, uit eten gaan en kleding kopen) om als nog een schoonmaakster in te huren, al is het maar eens in de twee weken.

Opruimcoach of huishoudcoach inschakelen

Veel mensen vinden het lastig om hulp in te schakelen bij het huishouden. Je huis voelt vaak aan als een privéplek, en rommelige mensen kunnen zich schamen voor de rommel en/of viezigheid. Dit is natuurlijk nergens voor nodig. Huishoudcoaches en opruimcoaches bestaan niet voor niets: er zijn veel meer mensen zoals jij! Daarnaast is het ook gewoon lastig om je huis op orde te houden, vooral wanneer je ook een (drukke) baan hebt en andere verplichtingen.

Een opruimcoach heeft al veel volwassenen met ADHD (of autisme of andere diagnoses) geholpen bij het huishouden. Voor je coach ben je dus echt niet de eerste ADHD-er die er een zooitje van maakt ;-).

In sommige gevallen kun je dit betalen vanuit een PGB (Persoonsgebonden Budget) of vanuit de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning).

Laat je niet gek maken; met welke tip ga jij aan de slag?

Opruimen met ADHD is niet makkelijk, maar je kunt het prima onder de knie krijgen. Met welke tip ga jij aan de slag, of wil jij een andere tip delen met mij en de lezers? Deel het in de comments!

ADD en het huishouden kunnen, met wat hulp, prima samen door één deur. Het huishouden is echter nooit écht helemaal klaar. Er is altijd nog wel wat te doen. Wie ADD of ADHD heeft kan de moed hierdoor in de schoenen zinken. Maar geef het niet op. Weet dat je nooit écht helemaal klaar kunt zijn, maar vind de voldoening dat je alles hebt gedaan dat er vandaag op je schoonmaakrooster staat.

Meer weten over ADD en huishouden? Effectiever opruimen met ADHD? Lees “Opgeruimd leven met ADHD” van Judith Kolberg. Dit boek gaat trouwens verder dan alleen het huishouden: Judith Kolberg gaat ook in op zaken zoals omgaan met financiën en social media. Echt een aanrader!