Wanneer je ADHD of ADD hebt, kan het een ware uitdaging zijn om je huis op te ruimen. En als het huis eenmaal opgeruimd is, vinden we het vaak moeilijk om dit zo te houden. We voelen ons regelmatig overweldigd, ongefocust, energieloos of ongemotiveerd. De interne chaos in ons hoofd, is zichtbaar in onze externe wereld, zoals in het huishouden.
Toch is het essentieel – juist voor volwassenen met AD(H)D – om het huis opgeruimd te houden. Als we namelijk rust creëren in onze omgeving, ervaren we ook meer innerlijke rust.
Wat kan je doen om grip te krijgen op je huishouden? Hier vind je alles over ADD, ADHD en opruimen. Ik deel algemene tips, maar ook mijn persoonlijke ervaring.
Waarom is opruimen lastig voor ADHD-breinen?
Opruimen is lastig voor volwassenen met ADD of ADHD om verschillende redenen.
- Concentratieproblemen: we zijn snel afgeleid, dit gebeurt ook tijdens het opruimen.
- Impulsiviteit: we laten rommel slingeren omdat we midden in een activiteit ineens met iets anders bezig zijn.
- Moeite met plannen en organiseren: we weten soms gewoon niet waar we moeten beginnen of hoe we het moeten aanpakken.
- Weinig energie: wanneer we overprikkeld zijn, kampen we misschien met een laag energieniveau. Opruimen voelt als een grote taak.
- Motivatieproblemen: van alle dingen die we van onszelf moeten, is opruimen misschien wel de minst aantrekkelijke activiteit.
HELP, waar moet ik beginnen?
ADHD en opruimen: de rommel stapelt zich op
Volwassenen met ADHD of ADD worstelen dus met concentratieproblemen en impulsiviteit. Maar ook vinden we het vaak lastig om projecten af te maken. Daarnaast hebben we moeite met plannen en organiseren. Al deze ADHD-symptomen zorgen ervoor dat rommel zich vaak opstapelt; op kantoor, in huis, en overal waar we maar rommel kunnen maken. Voor de meeste volwassenen met ADHD is dit een échte worsteling. We willen stiekem allemaal georganiseerd en opgeruimd zijn, maar het lukt ons gewoon niet. De rommel stapelt zich op en vervolgens weten we vaak niet waar we moeten beginnen.
Waar moet ik beginnen met opruimen? Maak een lijstje!
De grootste uitdaging voor het ADHD-brein is vaak: waar begin je? Het antwoord op deze vraag is misschien wel heel simpel: begin bij het maken van een overzicht. Maak een to-do lijst van alle dingen die je wil opruimen. Maak de taken op deze lijst klein en behapbaar.
‘Woonkamer opruimen' wordt bijvoorbeeld: (1) ruim de vaat op, (2) stop alles wat gewassen moet worden in de wasmand, (3) stop alles wat naar de Kringloop mag in een doos, (4) stop alles wat weg mag in een vuilniszak, (5) maak stapels of hoekjes met groepen producten, (6) ruim kast A op, (7) ruim kast B op, enz.
Wanneer we een lijstje hebben gemaakt met simpele taken, is het makkelijker om te beginnen.
Opruimen met ADHD: tips voor een opgeruimd huis
Opruimen kan overweldigend zijn voor het ADHD-brein. Maar nu je een lijstje hebt gemaakt, weet je in ieder geval wat je allemaal moet doen. Pak iedere keer 1 of 2 taken aan. Hier vind je een aantal tips.
- Kies een moment van de dag waarop je veel energie hebt.
- Zet leuke muziek aan.
- Pak je to-do lijst erbij
- Begin klein: spreek bijvoorbeeld met jezelf af om een half uurtje op te ruimen. Streef niet meteen naar perfectie.
- Ruim eerst één kamer op; verwacht niet meteen je hele huis op te ruimen.
- Leg dingen niet meteen op de plek waar ze horen, maar sorteer je spullen eerst. Maak bijvoorbeeld stapels of thema-hoekjes.
- Blijf bij je taak: ben je bezig met het organiseren van de badkamer, blijf dan ook bij deze taak. Komt er een nieuwe taak op je pad? Zet dit op je to-do lijst.
- Minimaliseer: hoe minder spullen, hoe minder rommel.
- Gebruik handige opbergboxen.
- Beloon jezelf iedere keer wanneer je weer iets mag afstrepen van je to-do lijst. Trakteer jezelf bijvoorbeeld op een kopje koffie, chocola of een momentje ontspannen.
- Vraag om hulp als je er zelf niet uitkomt.
Mijn ervaring met ADD en opruimen, en mijn tip!
Zelf werd ik in 2016 gediagnosticeerd met ADD en na een lange weg te hebben afgelegd, heb ik nu grip op de symptomen. Ik durf te zeggen dat mijn huishouden niet chaotischer is dan het huishouden van de gemiddelde neurotypical. Maar dit wil niet zeggen dat mijn huis altijd 100% opgeruimd en netjes is. Toen ik vorig jaar 6 maanden samenwoonde met een heel georganiseerd en opgeruimd persoon (zeg maar gerust: structopaat, haha!), kwam ik erachter dat ik nog steeds wat ‘ADD probleempjes' heb. Mijn partner kwam regelmatig verdwaalde spullen van mij tegen, maar bijvoorbeeld ook – tot zijn grote frustratie – potjes waar de deksel scheef op zat. Soms vond hij kopjes en pannen in het verkeerde kastje of een mok met kruidenthee van de avond ervoor op een tafeltje.
Ik deed enorm mijn best, maar we moesten als twee uitersten echt samen op zoek gaan naar een balans.
Toch heb ik de afgelopen jaren heel veel geleerd, en is mijn huis lang niet meer zo'n chaos als het was. Dankzij een vast schoonmaakmoment per week en dagelijkse opruimkwartiertjes, blijft mijn huis opgeruimd.
Hoe houd je je huis opgeruimd? Het opruimkwartiertje!
Als je je huis eenmaal hebt opgeruimd, is het natuurlijk van belang om dit zo te houden. Maar hoe houd je je huis opgeruimd, naast je drukke leven en alle interne en externe chaos? Wat mij enorm helpt, is dus het opruimkwartiertje. Deze techniek leerde ik van mijn ADD coach bij PsyQ.
Minimaal 1 keer per dag, houd ik zo'n opruimkwartiertje. Ik zet wat leuke muziek op, zet de wekker en in een kwartier zorg ik dat alles weer op de juiste plek staat. Door dit iedere dag een kwartier te doen, bijvoorbeeld aan het einde van de dag, kan de rommel zich niet opstapelen.
Hulp bij opruimen
Veel Wandering Minds weten gewoon niet waar ze moeten beginnen. De rommel heeft zich zó opgestapeld, dat het opruimen een enorme taak is geworden waar je enorm tegenop ziet. Wanneer je door de bomen het bos niet ziet, is het misschien tijd om hulp in te schakelen. Misschien wil je moeder wel helpen, of kun je een goede vriendin om hulp vragen bij het opruimen. Maar je kunt ook een opruimcoach of huishoudcoach inschakelen.
Minder opruimen door minimalistisch te leven
Het is eigenlijk heel simpel: als je minder spullen hebt, hoef je ook minder op te ruimen. Daarom biedt Minimalistisch Leven een uitkomst voor veel Wandering Minds. Minimalistisch Leven betekent niet dat je helemaal geen (mooie) spullen meer mag hebben. Het betekent dat je alleen maar spullen hebt (1) waar je blij van wordt en/of (2) die je nodig hebt.
Mijn leven werd een stuk eenvoudiger toen ik minimalistisch ging leven. Langzaam deed ik steeds meer spullen weg, waardoor er ruimte ontstond in mijn hoofd, in mijn huis, en in mijn agenda. Het huis opruimen is voor mij nu simpel en snel.
Weet je niet waar je moet beginnen? Dan kan deze online cursus Minimalistisch Leven jou helpen.
Overige opruim tips
- Zorg dat alles in huis een vaste plek heeft
- Maak iedere ochtend je bed op; leer jezelf aan om opgeruimd te leven
- Doe de afwas altijd meteen; laat het zich niet opstapelen
- Leef minimalistisch; hoe minder spullen je hebt, hoe minder rommel je kunt maken
- Zorg ervoor dat alles ‘verstopt' zit in een kast, een lade of in een opruimbox. Zo houd je jouw huis rustig.
- Iets doen is beter dan niets doen: ook als je 5 minuten over hebt, kun je opruimen. Gebruik deze korte momenten om weer een stapje dichter bij een opgeruimd huis te komen.
- Stel het opruimen niet uit: als je voelt dat je moet opruimen, begin dan meteen!
