ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder. In de DSM-5 valt ADHD onder de neurobiologische ontwikkelingsstoornissen. De belangrijkste ADHD-symptomen zijn aandachtstekort (onoplettendheid), impulsiviteit en hyperactiviteit. Naar de oorzaak van ADHD is veel onderzoek gedaan, maar er wordt nog steeds bijgeleerd. Mogelijk kan het in evenwicht brengen van verschillende neurotransmitters aanzienlijke verbetering brengen als het gaat om ADHD-symptomen.
In dit artikel lees je alles over noradrenaline, dopamine, serotonine, GABA en acetylcholine. Deze neurotransmitters worden namelijk allemaal in verbrand gebracht met specifieke uitdagingen zoals concentratieproblemen, stemmingswisselingen, gebrek aan energie, overprikkeling en motivatie en innerlijke onrust.
Zoek je specifieke informatie over één van de neurotransmitters? Bekijk de volgende informatie:
- GABA en ADHD en ADD
- Serotonine verhogen op een natuurlijke manier
- Dopamine verhogen op een natuurlijke manier
Wat zijn neurotransmitters?
Neurotransmitters zijn stofjes die ons lichaam en onze hersenen helpen om goed te kunnen functioneren. Het zijn chemische boodschappers die ervoor zorgen dat onze fysieke en mentale processen in het lichaam correct worden aangestuurd. Informatie wordt in ons lichaam overgedragen via de werking van neurotransmitters. Er zijn momenteel ongeveer 50 verschillende neurotransmitters geïdentificeerd, maar hoogstwaarschijnlijk bestaan er veel meer.
Neurotransmitters in de hersenen: hoe werkt het eigenlijk?
Ons lichaam en onze hersenen zijn complex. De hersenen bestaan onder anderen uit miljoenen cellen (of neuronen), verdeeld over verschillende hersengebieden. Allemaal hebben zij een eigen functie. Om deze neuronen hun werk te laten doen binnen de verschillende plekken in de hersenen, moeten zij op de juiste manier met elkaar verbonden zijn. Hier komen de neurotransmitters bij kijken. Neurotransmitters zorgen ervoor dat informatie over de verschillende ‘paden' wordt overgedragen naar de juiste plek. Zoals eerder gezegd, zijn neurotransmitters chemische boodschappers, die helpen bij de communicatie binnen ons lichaam.
Tekort aan neurotransmitters ligt ten grondslag aan veel voorkomende aandoeningen zoals ADHD
Hersenwetenschappers hebben ontdekt dat veel voorkomende aandoeningen – zoals angst, stemmingswisselingen, maar ook ADHD – kunnen ontstaan door een tekort aan neurotransmitters. Het gaat bij ADHD vaak om een tekort van de neurotransmitter noradrenaline. Op basis van deze wetenschap zijn de verschillende soorten ADHD-medicatie ontwikkeld; zij corrigeren het tekort in noradrenaline (Bron: ADDitude).
Noradrenaline en ADHD
Noradrenaline, een neurotransmitter die een cruciale rol speelt in het centrale zenuwstelsel, wordt dus nauw in verband gebracht met ADHD. Bij mensen met ADHD lijkt er een disbalans te zijn in de noradrenaline niveaus, wat kan bijdragen aan de symptomen van aandachtstekort en hyperactiviteit. Noradrenaline is betrokken bij het reguleren van de alertheid, aandacht en het vermogen om impulsen te beheersen. Onderzoek suggereert dat het optimaliseren van noradrenerge functies mogelijk gunstig kan zijn bij het beheren van ADHD-symptomen. Hoewel er meer onderzoek nodig is om het volledige verband tussen noradrenaline en ADHD te begrijpen, biedt het verkennen van deze relatie hoopvolle perspectieven voor de ontwikkeling van effectievere behandelingen voor ADHD.
Voeding, lichaamsbeweging, voldoende slaap, stressmanagement, omega-3 vetzuren en supplementen kunnen de disbalans in noradrenalineniveaus helpen herstellen. Op deze website vind je veel tips en manieren. Het e-book ‘Stappenplan ADHD leefstijl‘ is een mooie eerste stap, als je hier meer over wilt weten.
ADHD: verminderde neurotransmitteractiviteit in vier functionele hersengebieden
Iemand die ADHD heeft, heeft naast een disbalans in noradrenalineniveaus, waarschijnlijk een verminderde neurotransmitteractiviteit in vier functionele hersengebieden. De (1) frontale cortex moet ervoor zorgen dat je je aandacht kunt behouden en kunt organiseren en plannen. Een tekort in dit hersengebied zorgt voor onoplettendheid. Het (2) limbisch systeem reguleert emoties en een tekortkoming leidt tot rusteloosheid, onoplettendheid en emotionele vluchtigheid. De (3) basale ganglia regelen de communicatie in de hersenen. Een tekort zorgt voor kortsluiting, wat kan leiden tot onoplettendheid en impulsiviteit. Ook een tekort in het (4) reticulair activeringssysteem zorgt voor onoplettendheid, impulsiviteit of hyperactiviteit (Bron: ADDitude).
Hoe weet je welk tekort jouw ADHD veroorzaakt?
Helaas is nog niet bekend hoe je kunt achterhalen welk tekort in welk hersengebied de oorzaak is van ADHD-symptomen. We weten simpelweg dat een tekort aan noradrenaline ADHD kan veroorzaken. Wellicht zal, wanneer onze kennis over de hersenen uitgebreid wordt, de diagnose en behandeling van ADHD in de toekomst genuanceerder zijn. Wellicht kan kennis over de verschillende subtypes van ADHD inzichten geven.
ADHD subtypes
ADHD kent drie subtypes, waardoor niet iedereen met ADHD exact dezelfde kenmerken vertoont. Sommige mensen met ADHD zijn vooral onoplettend, anderen vertonen hyperactieve en impulsieve kenmerken en weer een ander heeft het gecombineerde type.
ADHD subtypes en neurotransmitters
Een verklaring voor de verschillende subtypes van ADHD is dat patiënten verschillende niveaus van neurotransmitters hebben die van invloed zijn op het gedrag en het functioneren. Iemand met ADHD overwegend onoplettend type heeft misschien een tekort of overschot in noradrenaline. Maar een patiënt met overwegend hyperactiviteit-impulsiviteit heeft misschien niet de juiste dopaminegehaltes in de hersenen. Vanderbilt University Medical Center merkt op dat gecombineerde ADHD-patiënten een veranderd choline-transporter-gen hebben. Choline is de voorloper van acetylcholine, een belangrijke neurotransmitter voor neurale communicatie. Voor de laatste groep is er geen medicijn, want alle huidige ADHD-medicatie richten zich op noradrenaline (Bron:Psych Central)
4 bekende neurotransmitters die mogelijk in verband worden gebracht met ADHD
De bekendste neurotransmitter die in verband wordt gebracht met ADHD is dus noradrenaline. Maar andere neurotransmitters die mogelijkerwijs in verband worden gebracht met ADHD en andere gedrags,- ontwikkelings- en neurologische aandoeningen, zijn GABA, dopamine, acetylcholine en serotonine. Deze neurotransmitters beïnvloeden gedrag, je stemming, gevoel, denken en je algehele gezondheid. Daarnaast zijn ze van essentieel belang voor de correcte werking van je zenuwstelsel, je immuunsysteem en je darmwerking. Wil je beter presteren op school of op je werk, en je gewoon beter voelen? Dan blijken deze vier neurotransmitters de sleutel te zijn. Ook zorgen deze neurotransmitters ervoor dat je sneller herstelt na fysieke- en mentale inspanningen.
Dopamine
De voorloper van noradrenaline, het stofje waar kinderen en volwassenen met ADHD vaak een tekort aan hebben, is dopamine. Dopamine is dus ook wel één van de bouwstenen van noradrenaline. De neurotransmitter dopamine zorgt er voor dat je voldoende energie hebt. Dit stofje zorgt daarnaast voor focus en daadkracht. Als je een tekort hebt aan dopamine ervaar je vaak een lage breinenergie, alertheid, concentratie en doorzettingsvermogen. Daarnaast kun je je lusteloos voelen, snel afgeleid, emotioneel, vertoon je vaak uitstelgedrag en kun je nauwelijks keuzes maken.
Lees hier hoe je dopamine kunt verhogen
Serotonine
Serotonine is een neurotransmitter die gerelateerd is aan impulsbeheersing, stemming en agressie. Een tekort aan dit stofje zou kunnen zorgen voor impulsiviteit en hyperactiviteit, maar ook voor andere ADHD kenmerken zoals stemmingswisselingen. Je ervaart regelmatig spanning, negativiteit, een kort lontje, bezorgdheid, zwart-wit denken, dingen moeten, angst en naar binnen gericht zijn. Mensen met een serotoninetekort slapen vaak ook onvoldoende. Als je voldoende serotonine aanmaakt voel je je flexibel, opgewekt en vrolijk. Serotonine heb je nodig om te kunnen genieten van het leven.
Lees hier hoe je je serotonine kunt verhogen op een natuurlijke manier.
GABA
GABA (Gamma-aminoboterzuur) heeft een remmende functie in het centraal zenuwstelsel. Je kunt GABA daarom ook wel zien als natuurlijke rustgever. Het remt namelijk zenuwimpulsen en reguleert stress. GABA wordt in de orthomoleculaire geneeskunde ingezet voor het verminderen van angst, het verbeteren van de stemming, bij slaapstoornissen, chronische bronchitis en de behandeling van ADHD (Bron: Ortho Health Foundation). Als je te weinig GABA in je lichaam hebt, heb je last van piekeren, angst, stress en overprikkeling. Misschien heb je het gevoel dat je regelmatig de controle verliest. Daarnaast ben je ongeduldig, snel afgeleid en kost het je veel moeite om je denken te beheersen.
Achethylcholine/Acetylcholine
Acetylcholine is een neurotransmitter die werkt bij de prikkeloverdracht van zenuwimpulsen. Deze neurotransmitter is belangrijk voor cognitieve functies (aandacht, leren, geheugen), stemming en de werking van het (para)sympathische zenuwstelsel. Onderzoek toonde aanwijzingen voor cholinerge tekorten bij ADHD. Cholinerge is de voorloper van acetylcholine (Bron: NCBI). Wetenschappers denken dat acetylcholine mogelijk ook invloed heeft op het ontstaan van o.a. acute en chronische ontstekingen en dementie. Ook kan deze neurotransmitter je intuïtie en creativiteit versterken en je gevoeligheid balanceren Bron: Ortho Kennis).
Als je acetylcholine goed functioneert is je reactievermogen goed en kun je snel en makkelijk informatie verwerken. Je bent creatief, hebt een goede zintuigelijke waarneming, bent snel van begrip en nieuwsgierig. Daarnaast kun je je goed inleven in anderen en is je leervermogen goed.
Mijn ervaring in de wereld van de neurotransmitters
Zelf heb ik een jaar lang verschillende ADHD medicatie gebruikt zoals Ritalin en Dexamfetamine. De meeste medicijnen zouden een positief effect hebben op met name noradrenaline. Hoewel ik zeker de positieve effecten van de medicatie ervaarde, verdwenen deze helaas na een paar weken en waren de bijwerkingen te heftig. Daarom ben ik de jaren daarop, op zoek gegaan naar natuurlijke manieren om met mijn ADD-symptomen om te gaan en mijn neurotransmitters te balanceren of reguleren.
Hier lees je mijn hele verhaal, van kind met (ongediagnosticeerde) ADD tot nu. Een neurotransmittertest (Neuro4Profiel) heeft mij veel inzicht gegeven in waar dingen ‘mis gaan' in mijn lichaam en mijn brein. Een neurotransmittertest kan je inzicht geven in eventuele tekorten of verstoringen.
Meer onderzoek naar neurotransmitters & ADHD is nodig
Er wordt steeds meer bekend over de werking van neurotransmitters en de invloed op aandoeningen zoals ADHD. Maar meer onderzoek is nodig. Steeds meer kinderen en volwassenen met ADHD zijn niet tevreden met de huidige ADHD medicatie. Het werkt niet goed voor ze, of de bijwerkingen zijn te heftig. Daarom gaan steeds meer mensen op zoek naar alternatieven, bijvoorbeeld binnen de orthomoleculaire geneeskunde. Verder onderzoek naar de rol van neurotransmitters bij ADHD kan mogelijk zorgen voor een betere, meer specifieke behandeling, gericht op het individu. Wat is jouw ervaring? Praat mee in de community!
Let op: Dit artikel is geschreven op basis van ervaring en externe bronnen. De informatie in dit artikel is geen vervanging voor professioneel medisch advies. Neem bij vragen altijd contact op met een arts of andere gekwalificeerde zorgverlener.
