Heb jij een burn-out (gehad) en blijf je maar moe? Dan ben je niet de enige! Zelf had ik nog jaren last van vermoeidheid na mijn burn-out. In dit artikel deel ik mijn ervaring met en tips bij blijvende vermoeidheid na burn-out. Eerst deel ik mijn ervaring met blijvende vermoeidheid na burn-out. Vervolgens vind je wat algemene informatie, en tot slot geef ik je tips.
Blijf jij maar moe na hersteld te zijn van burn-out?
Heb jij last van blijvende vermoeidheid na burn-out? Dit is misschien ook niet zo gek. Je hebt jezelf jarenlang uitgeput, en je lichaam moet herstellen. Maar soms voelt het misschien alsof je nooit meer fit en energiek zult zijn. Ook ik heb dit lang gedacht, maar gelukkig voel ik me inmiddels energieker dan ooit. Ik voel me zelfs energieker dan vóór mijn burn-out, dankzij alles wat ik geleerd heb.
1. Mijn ervaring met blijvende vermoeidheid na burn-out
Ik was 27 toen ik thuis kwam te zitten met een burn-out. Na weken van doktersafspraken, bloedonderzoeken en gesprekken met de GGZ-arts bij de huisarts, kwam daar de diagnose; burn-out. Een paar maanden later kreeg ik er een diagnose bij; ADD. De combinatie ADD & burn-out komt vaker voor. In dit blog-artikel deelde ik mijn verhaal over hoe mijn burn-out tot een ADD-diagnose leidde.
Mijn burn-out duurde ongeveer 2 jaar, maar ook de jaren daarna kampte ik met vermoeidheidsproblemen. Ik kon lang niet alles doen wat ik daarvoor deed, en als ik bepaalde ‘verkeerde beslissingen' nam, zoals het drinken van alcohol of het inplannen van te veel afspraken op een dag, was ik weer terug bij af. Soms moest ik dagenlang bijkomen. “Komt het ooit goed?”, dacht ik regelmatig.
Wat mij heel erg heeft geholpen in deze periode, waren mindfulness en yoga. Ook leerde ik lief te zijn voor mezelf, en mezelf op nummer 1 te zetten. (in de tips onderaan dit artikel deel ik hier meer over).
Ik ben niet de enige die last had van blijvende vermoeidheid na burn-out
Misschien doe je al een hele tijd de juiste dingen om te herstellen. Dit deed ik ook, maar toch bleef ik moe. Blijvende vermoeidheid na burn-out is geen uitzondering; ik ken veel mensen die hier last van hebben (gehad). Ik ben geen arts, maar mijn ervaring is dat er een aantal redenen zijn voor blijvende vermoeidheid na burn-out. Één van de redenen is, dat je jezelf lange tijd hebt bestempeld als ‘ziek' of ‘moe'. En dat waar je aandacht aan geeft, groeit. Als je jezelf dus continu blijft vertellen hoe moe je bent, zal de vermoeidheid niet overgaan.
Dit betekent overigens niet dat je je vermoeidheid moet negeren, maar voor mij was het heel belangrijk om niet meteen een conclusie aan de vermoeidheid te hangen. Vertel jezelf bijvoorbeeld ‘ik ben moe, daar heeft iedereen wel eens last van, ik accepteer het en ik ga nu bijkomen', in plaats van ‘pfff, ik ben alweer moe. Gaat dit ooit over?'.
Daarnaast heb je tijdens je burn-out periode waarschijnlijk geleerd om goed naar je lichaam te luisteren. Waar je voor je burn-out misschien ‘maar door rende', voel je nu waarschijnlijk eerder dat je moe bent, en rust nodig hebt.
Ik verklaarde mezelf beter, of ‘burn-out-vrij', en leerde mijn lessen
Op een dag zat ik tegenover mijn ADD-coach, en ze zei tegen mij; ‘misschien moet je vandaag beslissen dat je beter bent'. Deze simpele uitspraak was voor mij een eye-opener. ‘Huh? Kan ik dat zelf beslissen dan?'. Het bleek dat dat kon. Vanaf het moment dat ik mezelf beter verklaarde, voelde ik dat ik weer de regie had over mijn leven. Ik stond misschien niet zo te stuiteren van de energie als voor mijn burn-out, maar dat was ook een verkeerd streven geweest. Dan zou ik mezelf namelijk weer uitputten.
Door mezelf ‘beter te verklaren' ging ik me focussen op alles wat goed ging. Daardoor gingen de dingen steeds beter.
Burn-out les; een stapje terug is prima, en nodig
Ik leerde dat één van de belangrijkste dingen voor mijn herstel was, dat ik moest accepteren dat ik nooit meer de persoon ben die ik hiervoor was. Ik zal nooit meer naar 3 verjaardagen gaan op één dag, 10 uur achter elkaar werken zonder pauze te nemen en iedereen in mijn omgeving tevreden houden.
Gelukkig niet!
Ik heb veel van mijn burn-out geleerd. Het is nodig om een stapje terug te zetten. Het is niet alleen nodig, het maakt me ook een stuk gelukkiger en relaxter. De energie die ik voor mijn burn-out had, was nou niet bepaald gezonde energie. Het was een streberige energie, een energie van ‘het moet beter, het moet meer, ik moet hard werken, meer doen, en iedereen om mij heen tevreden houden'.
Burn-out les; als je je lichaam jarenlang uitput, moet je lichaam herstellen
Het is eigenlijk helemaal niet zo gek, die blijvende vermoeidheid na burn-out. Ik had mezelf jarenlang uitgeput. Mijn psycholoog leende me het boek ‘waarom krijgen zebra's geen maagzweer‘. Hierin wordt beschreven dat stress en emotionele crises voor specifieke veranderingen zorgen in ons lichaam. Wanneer dit te lang duurt, zorgt het voor slijtage met alle gevolgen van dien.
De samenhang tussen emotioneel en fysiek welzijn is duidelijk, inmiddels is niet alleen de Oosterse geneeskunde daarvan overtuigd. Als jij jarenlang (bewust of onbewust) stress hebt gehad, heeft je lichaam daar jarenlang onder geleden. Toen ik besefte en accepteerde dat ik hiervan moet herstellen, en dat dit wel even kon gaan duren, ging ik me steeds beter voelen. “het is zoals het is”, dacht ik op momenten waarop ik weer even moe was.
Mindful leven is the trick. Dingen accepteren zoals ze zijn.
2. Informatie over blijvende vermoeidheid na burn-out
In dit gedeelte van het artikel vind je wat algemene informatie over blijvende vermoeidheid na burn-out. Een burn-out ontstaat door langdurige overbelasting, waarbij er geen of onvoldoende herstel plaatsvindt. Maar hoe werkt dit dan?
Systematische overbelasting
Op de website van GGZ Nieuws wordt beschreven hoe systematische overbelasting ervoor zorgt dat je misschien niet zo snel herstelt als je zou willen.
“Door systematische overbelasting blijft het lichamelijk herstel in toenemende mate achter. Zo groeit een herstelschuld. Vergelijk het met dagelijks geld lenen bij de bank. Je reserves slinken en op een gegeven moment sta je rood. Nog afgezien van alle belasting of stressoren waar iemand dagelijks mee te maken heeft, leidt dit proces van groeiende herstelschuld tot een chronische stressconditie. Als oplossing voor de vermoeidheid gaat het stresssysteem namelijk automatisch harder werken, om het lichaam van de nodige energie te voorzien. Deze compensatoire stressreactie ervaren mensen meestal niet als ‘stress’, maar als ‘ik was moe, maar nu voel ik me energiek’” (Bron: GGZnieuws.nl).
Habitual burn-out?
Calmer, een bekroonde organisatie die ondernemers, freelancers en bedrijfsteams in staat stelt een goede geestelijke gezondheid en welzijn te koesteren, beschrijft 5 stadia van burn-out. De laatste fase van burn-out noemen zij ‘habitual burn-out'. Als je in dit stadium bent beland, zijn de burn-out symptomen zo in je leven ingebed, dat je een aanzienlijk fysiek of emotioneel probleem ervaart. Bij dit stadium horen symptomen zoals chronisch verdriet, depressie, chronische mentale vermoeidheid en chronische lichamelijke vermoeidheid.
Dit haakt in op wat ik eerder schreef over ‘jezelf beter verklaren'. Als je je blijft focussen op wat niet goed gaat, en je maakt hier een gewoonte van, zal dit een negatieve impact hebben op je herstel. ‘Verklaar jezelf beter', als je daar klaar voor bent.
Burn-out; fysieke schade aan je lichaam
Ook Thrive Global beschrijft welk effect burn-out op je lichaam heeft.
Je bent niet alleen chronisch vermoeid en misschien wel depressief tijdens een burn-out. Maar bij een burn-out raakt een deel van je lichaam fysiek beschadigd door stress en uitputting. Het duurt lang voordat je cellen en organen zich herstellen. De hersenen genezen het langzaamst van allemaal (Bron: Thrive Global).
Je lichaam wil (2e) burn-out voorkomen
Op de website van Milltain lees je hoe je lichaam een 2e burn-out wil voorkomen, wat voor stress zorgt. Dit staat je herstel in de weg. Het komt daardoor regelmatig voor dat mensen na een burn-out klachten blijven houden. Dit komt o.a. omdat het lichaam alert op bepaalde situaties reageert, om een volgende burn-out te voorkomen. In bepaalde situaties kan bijvoorbeeld veel paniek en angst terugkeren. Dit zorgt opnieuw voor schade. Soms gaat dit pas na jaren over (Bron: Milltain).
3. Tips bij blijvende vermoeidheid na burn-out
Er zijn verschillende dingen die je kunt doen om ervoor te zorgen dat je langzaam herstelt en weer energie opbouwt. Als eerste wil ik je dit (uit ervaring) meegeven: Ja, je zult herstellen van je burn-out! Hoe hopeloos de situatie nu ook lijkt, er komt een moment waarop je voelt dat het goed komt. Het is voor je herstel, is mijn ervaring, heel belangrijk om hierin te geloven. Als je hier niet in gelooft, geef je je lichaam namelijk weer stress, wat herstel onmogelijk maakt.
Hier deel ik mijn tips bij blijvende vermoeidheid na burn-out. Wat ik vooral heb ervaren, is dat het niet helpt om de hele dag op de bank te liggen. Ik moest actief herstellen, wat voor mij betekende dat ik actief op zoek moest gaan naar activiteiten die mijn lichaam en geest sterker maakten. Maar ook is het belangrijk dat je dagelijks bewust momenten inplant voor je herstel.
Mijn tips bij blijvende vermoeidheid na burn-out ❣
- Accepteer en omarm waar je nu bent. Het is heel belangrijk om niet te vechten tegen je burn-out. Vechten betekent namelijk stress, en dit zit je herstel in de weg. Merk je dat je dit niet kunt accepteren? Misschien kan cognitieve gedragstherapie je helpen, of een training in mindfulness.
- Maak je herstel prioriteit #1. Je hebt jezelf langdurig uitgeput, nu is het (nog steeds) belangrijk om je herstelschuld weg te werken. Als je kinderen hebt zijn je kinderen natuurlijk je eerste prioriteit, maar als je geen kinderen hebt, zet jezelf en je herstel dan op nummer 1. Ieder moment, van iedere dag.
- Yoga, meditatie, chi kung, tai chi… voor mij waren dit dé manieren om mijn lichaam actief te laten herstellen. Zoek bijvoorbeeld een fijne yogastudio in de buurt, hier ontmoet je waarschijnlijk ook gelijkgestemden.
- Ga actief ontspannen. Dit klinkt misschien gek, maar wat ik hiermee bedoel is, dat het niet perse zin heeft om dagenlang op de bank te liggen en Netflix te kijken. Met actief ontspannen bedoel ik; ga een dagje naar de sauna, doe een geleide meditatie voor herstel of boek een massage. Kijk ook eens naar deze methode voor diepe ontspanning.
- Vermijd intensief sporten. Dit vond ik lastig, want ik was altijd een fanatieke sporter. Maar tijdens mijn burn-out kwam ik erachter dat intensief sporten niet helpt bij je herstel. Tijdens het intensieve sporten, geef je je lichaam namelijk ook een soort stressreactie. Bewegen is belangrijk, maar doe dit op een rustige en bewuste manier, bijvoorbeeld door te wandelen.
- Eet gezond. Dit klinkt als een no-brainer, maar het is nog niet voor iedereen vanzelfsprekend. Als je wilt herstellen, is het belangrijk om gezond te eten. Kies voor voeding die je lichaam sterker maakt, en helpt bij je herstel. Vermijd voeding die je lichaam verder uitput. Verdiep je een beetje in voeding, of laat je adviseren door een diëtist. Het is wel belangrijk dat je hier niet in doorslaat. Hier had ik zelf last van, en dit zorgde ervoor dat ik stress ervaarde rondom voeding.
- Merk je dat het de goede kant op gaat? Verklaar jezelf beter, als dit goed voelt. Het omzetten van de knop van ‘ik heb een burn-out en ben ziek' naar ‘ik ben misschien nog niet zo energiek als ik zou willen zijn, maar ik zorg goed voor mezelf en ben gezond en fit', was essentieel voor mijn herstel.
- Waarschijnlijk doe je dit al, maar blijf nee zeggen tegen dingen die niet bijdragen aan je herstel. Die ene verjaardag waar je eigenlijk geen zin in of energie voor hebt? Je vriend(in) die je probeert over te halen om mee te gaan naar …? Blijf je grenzen bewaken, en bedenk je bij alles wat je doet of het bijdraagt aan je herstel. Dit wil natuurlijk niet zeggen dat je niet naar leuke feestjes kan gaan. Plezier maken is juist heel belangrijk. Maar ga naar dat feestje omdat JIJ dat wilt, en niet omdat je denkt dat het moet of hoort.
- Zorg dat je goed slaapt. Goed slapen is namelijk essentieel voor je herstel. Heb je moeite met slapen? Werk aan een slaapritueel, of gebruik eventueel een supplement die jouw slaap ondersteunt. Onze favoriet is Nachtrust & Stemming. (Bij Natuurlijk Presteren ontvang je via Wandering Minds 15% korting op alle supplementen, met de code WM15)
- Doe aan zelfzorg. Jouw lichaam heeft heel veel aandacht nodig, om te kunnen herstellen. Zorg goed voor jezelf, bijvoorbeeld door regelmatig naar de sauna te gaan of een massage te nemen.
Mindfulness bij blijvende vermoeidheid na burn-out ❣
Als ik één ding moet noemen, iets dat als basis van mijn herstel diende, was het mindfulness. Ik heb het geluk gehad dat mijn huisarts meteen aanraadde om een 8-weekse mindfulnesstraining te gaan volgen. Dit heeft mijn leven veranderd! Dankzij mindfulness word je je namelijk heel bewust van hoe jij je voelt. Mindfulness heeft mij écht geleerd om naar mijn lichaam te luisteren. Zonder de 8-weekse minduflnesstraining, was ik nooit geweest waar ik nu ben.
Heb je niet de mogelijkheid in de buurt om een mindfulnesstraining te volgen, of is dit financieel niet mogelijk? Overweeg dan een online 8-weekse mindfulnesstraining.
Blijvende vermoeidheid na burn-out, wat is jouw ervaring?
In onze community wordt regelmatig gesproken over blijvende vermoeidheid en burn-out, maar ook over bore-out. Wij zijn heel benieuwd naar jouw ervaring: plaats je reactie onder dit bericht of word lid van de community!
Let op: ik ben geen arts of specialist en dit bericht is geschreven vanuit persoonlijke ervaring. De tips en adviezen zijn niet bedoeld als vervanging voor professionele zorg. Doe zoals altijd goed onderzoek en praat met een gecertificeerde zorgverlener voordat je grote veranderingen in jouw dieet of levensstijl aanbrengt.
