ADHD en onzeker? Verbeter je zelfvertrouwen met deze tip

Onzekerheid is iets waar veel mensen mee worstelen. Wegens de vele mislukkingen in het leven en het sterke gevoel ‘anders te zijn', is de onzekerheid bij mensen met ADD vaak nog sterker dan bij mensen zonder de diagnose. Hoe kun je je onzekerheid overwinnen? De tips uit dit artikel gaan je helpen. Deze tips zijn natuurlijk ook bruikbaar wanneer je geen ADD of ADHD hebt.

ADD en onzekerheid

Waarom zijn veel mensen met ADD of ADHD eigenlijk onzeker?

Jarenlang kreeg je misschien wel te horen dat je lui, ongemotiveerd of dom was, of dat je rare dingen zei. Op school kreeg je regelmatig een rood hoofd uit schaamte, omdat je geen idee had wat de juf net aan je vroeg. Je was weggedroomd en bevond je in een andere wereld.

Studies zijn onafgemaakt, vriendschappen verbroken en de administratie is een chaos. Terwijl je leeftijdsgenoten carrière maken en huizen kopen, lukt het bij jou niet. Omdat het echt niet lukt, of simpelweg omdat je niet op die manier je leven wilt leiden.

Omdat je snel overprikkeld raakt, trek je jezelf vaker terug dan anderen. Misschien wil je niet mee naar een drukke verjaardag of naar dat ene feestje. Vrienden noemen je saai, of misschien heb je jezelf wel aangepraat dat je saai bent.

Best logisch dat je zelfvertrouwen een deuk heeft gekregen.

Wat is onzekerheid eigenlijk?

Mensen die zich onzeker voelen, met of zonder ADD, twijfelen continu aan zichzelf en hebben een groot gebrek aan zelfvertrouwen. Zelfs wanneer je dingen bereikt hebt, voel je alsof je dit niet verdiend hebt, of het niet zelf voor elkaar hebt gekregen.

Onzekere mensen hebben het gevoel dat zij geen onvoorwaardelijke liefde verdienen. Ze voelen zich bijvoorbeeld waardeloos, nutteloos, saai, minderwaardig, dom, te dik, te dun, niet slim genoeg, niet goed genoeg of onhandig.

Onzekerheid gaat vaak gepaard met gevoelens van schuld en schaamte.

Symptomen onzekerheid

Iedereen is wel eens onzeker, maar de één heeft hier meer last dan dan de ander. Wanneer de symptomen van onzekerheid je leven beinvloeden, is het een goed idee om hier iets aan te gaan doen.

Wat zijn de symptomen van onzekerheid?

• Je angstig voelen, en niet op je gemak zijn
• Je laten leiden door de mening van anderen
• Piekeren
• Vinden dat je geen fouten mag maken
• Jezelf en anderen niet (makkelijk) vertrouwen
• Worstelen met intimiteit
• Snel en makkelijk in paniek raken
• Je snel aangevallen voelen
• Overal beren op de weg zien
• Jezelf niet accepteren

Welke gevolgen heeft onzekerheid?

Iedereen voelt zich wel eens onzeker, maar wanneer je hier in ernstige mate mee worstelt, zorgt dit voor problemen. Mensen die heel onzeker zijn stellen bijvoorbeeld geen grenzen, ontwikkelen faalangst en misschien zelfs depressie.

Sommige mensen die worstelen met onzekerheid blijven thuis, want zij voelen zich te onzeker om zichzelf te laten zien aan anderen. Dit kan leiden tot sociaal isolement en gevoelens van eenzaamheid en sociale angst, wat vervolgens voor nog meer onzekerheid zorgt.

Onzekerheid kan er ook voor zorgen dat je jezelf verliest. Omdat je vindt dat je niet leuk, slim, mooi en goed genoeg bent, ga je bijvoorbeeld overcompenseren. Of je zet een masker op, wanneer je bij mensen in de buurt bent.

Steeds verder raak je verwijderd van jezelf, tot je op het punt komt dat je eigenlijk niet meer weet wie je bent en wat je nou echt wilt en belangrijk vindt in het leven.

Onzekerheid overwinnen met deze tips

De volgende tips kunnen jou helpen bij het overwinnen van je onzekerheid. Vind je het lastig om dit zelf te doen? Ga dan op zoek naar een coach of psycholoog die je hierbij kan helpen. Ook zijn er verschilende leuke cursussen en boeken over onzekerheid en zelfvertrouwen.

Kies uit onderstaande tips een paar adviezen uit waar je iets mee kunt, en schrijf ze op, zodat je jezelf er de komende dagen of weken aan kunt herinneren.

Hier komen de tips om je onzekerheid te overwinnen:

• Pak het meteen goed aan en volg een (online) cursus om je onzekerheid te overwinnen
• Maak een lijst van al je kwaliteiten en talenten en hang deze op, op een prominente plek in huis, zoals de gang of de koelkast
• Zorg dat je regelmatig afspreekt met vrienden en familieleden waarbij je je op je gemak voelt, waarbij je jezelf kunt zijn
• Vraag aan je beste vriend(in) en bijvoorbeeld aan één van je ouders waarom ze jou zo waarderen als persoon
• Focus je op je interesses en nieuwsgierigheid, in plaats van op je problemen en onzekerheden
• Houd een dagboek bij, waarin je iedere avond schrijft wat er goed ging vandaag en waar je trots op bent
• Blijf in contact met mensen, ook al lijkt dit eng. Wanneer je je opsluit, wordt de sociale fobie alleen maar groter
• Realiseer je dat andere mensen jouw ‘fouten' waarschijnlijk niet eens zien. Iedereen is namelijk vooral bezig met het op orde krijgen en houden van zijn of haar eigen leven. Jouw problemen en fouten zijn niet zo interessant voor de meeste mensen
• Train je zelfcompassie, met bijvoorbeeld geleide meditaties over het onderwerp
• Lees het boek The subtle art of not giving a f*ck, geschreven door Mark Manson
• Realiseer je dat perfectie niet bestaat. Niemand is perfect
• Realiseer je dat het helemaal prima is als het even niet zo goed met je gaat. Iedereen heeft wel eens een dipje, presteert wel eens minder en is wel eens minder leuk of gezellig.
• Heb je ADD? Lees boeken en blogs over ADD, om erachter te komen dat jij echt niet de enige bent die zich zo voelt. Groepstherapie is ook een goed idee!
• Stap uit je comfort zone, maar neem daarbij kleine stapjes
• Lees goede boeken over zelfvertrouwen
• Schrijf gedachtes op die je regelmatig hebt, en lees die gedachtes eens na op een moment waarop je je goed voelt. Herschrijf de gedachtes vervolgens, en maak er positieve gedachtes van.
• Mediteer regelmatig
• Doe aan yoga en/of sporten voor meer zelfvertrouwen
• Vergelijk jezelf niet met anderen want iedereen is uniek. Iedereen heeft sterke en zwakke punten, een uniek verleden, unieke talenten, interesses en een uniek uiterlijk. Wat we allemaal gemeen hebben is dat we behoefte hebben aan liefde en het gevoel willen ergens bij te horen.
• Realiseer je dat ieder mens zijn eigen worstelingen heeft in het leven
• volg een cursus of training over assertiviteit
• Schrijf je in voor theatersport
• Accepteer jezelf zoals je bent
  

Onzekerheid overwinnen met G-schema's en helpende gedachten

Één van de krachtigste manieren om je onzekerheid te overwinnen, is cognitieve gedragstherapie. Dit is een vorm van psychotherapie, waarbij je inzicht krijgt in jouw denkpatronen. Bij cognitieve gedragstherapie ga je onderzoeken hoe je gedachten samenhangen met je gevoelens en je gedrag. Als je je bewust bent van deze gedachten, gevoelens en je gedrag, ga je vervolgens leren hoe je gedachten die ongewenste gevoelens oproepen, kunt ombuigen naar gedachten die gewenste gevoelens met zich meebrengen.

Toen ik in behandeling ging bij PsyQ ADHD voor Volwassenen, was één van de dingen die ik aangereikt kreeg, cognitieve (groeps)therapie met G-schema's. Omdat ik net een cursus Mindfulness had gedaan, vond ik het in het begin maar gek om zo ‘klinisch' naar mezelf te kijken. Ik had net geleerd dat Mindful leven betekent dat je de dingen accepteert zoals ze zijn. Nu moest ik ineens gaan achterhalen welke gedachten mij niet hielpen, en hoe ik deze gedachten kon veranderen.

Iedere week vulde ik toch braaf een g-schema in. Dit ging gepaard met heel veel tranen, want je ontekt hele diepe patronen, emoties en ik maakte een flinke sprong terug in het verleden. Na 2 of 3 weken begon ik de eerste effecten te merken. Het luchtte enorm op, en beetje bij beetje werd het steeds makkelijker om niet-helpende gedachten te ‘stoppen' en in de plaats daarvan helpende gedachten te hebben.

Het maken van een G-schema (de G staat voor gebeurtenis, gedachten, gevoel, gedrag) geeft jou dus inzicht in het verband tussen jouw gedachten, gevoelens en jouw gedrag. Het G-schema maak je wanneer je een negatieve emotie ervaart, zoals onzekerheid.

De oefening gaat als volgt.

1. Beschrijf de gebeurtenis die leidde tot het negatieve gevoel (datum, locatie, feitelijke gebeurtnis)
2. Welke (niet helpende) gedachten riepen deze gebeurtenis op?
3. Wat voelde je? (boos, bang, bedroefd, blij, onzeker, somber, etc.)
4. Beschrijf je gedrag. Wat deed je vervolgens?
   
   Wanneer je deze oefening een aantal keer doet, zul je merken dat je steeds meer inzicht krijgt in de relatie tussen gebeurtenissen, gedachten, gevoelens en je gedrag. De volgende stap is om te gaan kijken of jouw (niet helpende) gedachten ‘waar' zijn.
   
5. Schrijf op waarom de gedachten waar zijn (bewijzen vóór de gedachte)
6. Bedenk ook waarom de gedachten niet waar zijn (bewijzen tegen de gedachte)
7. Formuleer nieuwe, helpende gedachten.

Worstel jij met onzekerheid, of heb je tips?

Ik hoop dat je met de tips uit dit artikel – mogelijk met hulp van een therapeut – jouw onzekerheid kan overwinnen. Welke dingen heb jij al gedaan om je onzekerheid te overwinnen? Waar loop je tegenaan, of heb je misschien tips? Deel het onder dit artikel. 🙂

Bronnen

Psychology Today