Emotionele instabiliteit, regelmatig overspoeld raken door gevoelens en/of niet goed kunnen omgaan met emoties is iets dat velen met ADD of ADHD zullen herkennen. Maar ook mensen zonder ADHD, ADD of HSP vinden het vaak lastig om emoties te voelen, uiten en verwerken. Sommige mensen hebben last van onverwerkte emoties, anderen ervaren regelmatig een rollercoaster van emoties. Het gaat dan vaak om negatieve emoties. Van positieve emoties heeft niemand echt last.
In dit artikel vind je informatie over emoties en gevoelens. Waar komen emoties bijvoorbeeld vandaan? Hebben gevoelens en emoties ook nut, en hoe kunnen we hier het beste mee omgaan?
Ook vind je tips voor hoe je kunt omgaan met (negatieve) emoties. Wat doe je als je in een rollercoaster van emoties belandt? Hoe kun je onverwerkte emoties verwerken?
Wat zijn gevoelens en emoties?
Of je nou wel of geen ADD of ADHD hebt, iedereen heeft emoties en gevoelens. Maar wat zijn emoties en gevoelens eigenlijk?
Een emotie wordt vaak omgeschreven als een innerlijk of gevoel of een beleving. Voorbeelden van emoties zijn angst, boosheid, vreugde, en verdriet. Deze gevoelens en emoties worden soms opgeroepen door een specifieke situatie, maar een emotie of een gevoel kan ook spontaan optreden.
Emoties, beter onderdrukken toch?
Emoties hebben soms een wat negatieve lading. Misschien ben je wel opgegroeid met het idee dat het hebben van emoties iets negatiefs is. Of iemand vertelde je “wees toch niet zo emotioneel” of “niet zo boos doen”. Als je ADHD of ADD hebt hoorde je misschien regelmatig ‘doe niet zo hysterisch'. Misschien herken je de volgende overtuigingen:
- Ik moet gewoon wat minder emotioneel te zijn.
- Mijn emoties uiten is een slecht idee, want dit maakt me zwak.
- Ik huil maar niet in het openbaar, want wat zullen mensen wel niet denken?
- Dat het eigenlijk helemaal niet goed met me gaat, houd ik maar voor me, want als ik dit met mensen deel vinden ze me alleen maar stom of lastig.
- Laat ik mijn emoties maar wegstoppen, want straks krijg ik een huilbui en kom ik er niet meer uit.
- Ik kan gewoon echt niet met emoties omgaan.
- Waarom voel ik nou toch zoveel?
Emoties zijn nuttig
We hebben dus soms een negatieve kijk op emoties. Dit terwijl emoties eigenlijk heel nuttig zijn. Ze geven ons belangrijke informatie. Als we goed leren luisteren naar onze gevoelens en emoties, kunnen we op sommige gebieden de juiste beslissingen nemen.
Woede kan je bijvoorbeeld vertellen dat je het niet eens bent met een situatie. Misschien kan je iets aan de situatie veranderen, of moet je voor jezelf opkomen? Of misschien ontstaat die woede wel doordat je een situatie uit het verleden nog niet hebt verwerkt? Als je weet waar je woede vandaan komt, kun je er iets aan doen.
Als ik 's nachts wakker word met een verdrietig gevoel, weet ik niet altijd meteen waar dit gevoel vandaan komt. Maar door te reflecteren, te mediteren en de emotie even goed te voelen, kom ik er altijd achter. Deze informatie is super nuttig, want het betekent (bijna) altijd dat ik iets kan veranderen in mijn leven, een gesprek moet aangaan met iemand óf dat ik iets mag leren loslaten.
Een positieve emotie zoals vreugde vertelt jou waar je blij en gelukkig van wordt. Als je je op bepaalde momenten blij voelt, kun je ervoor kiezen om dit moment of deze activiteit vaker te gaan beleven.
Als je bijvoorbeeld niet helemaal op je plek zit op je werk, maar er zijn wel momenten op je werk waarin je je blij voelt, kun je hier in je zoektocht naar een volgende baan rekening mee houden. Zijn er momenten van frustratie, bijvoorbeeld altijd tijdens vergaderingen? Misschien wil je dan een baan zoeken waarbij je minder hoeft te vergaderen. Je emotie geeft aan wat je belangrijk vindt, in dit geval in je baan.
Emoties zijn niet altijd nuttig
Soms beheersen onze emoties en gevoelens ons leven op een negatieve manier. Zo kunnen we ook de verkeerde beslissingen nemen vanuit onze emoties. Een impulsieve beslissing vanuit woede, verdriet of angst is vaak niet de beste beslissing die je kunt nemen.
Voorbeelden
- Je bent bang om een presentatie te geven, en besluit de presentatie maar af te zeggen.
- Omdat je kwaad bent op je moeder, besluit je haar berichten te negeren of om je moeder aan te vallen (en daarmee misschien wel dingen zegt waar je later spijt van krijgt.).
- Jouw partner heeft een einde gemaakt aan je relatie, en om je verdriet niet te voelen duik je met de eerste de beste persoon in bed of drink je een fles vodka leeg.
- Je voelt je neerslachtig, maar in plaats van hier wat aan te doen ga je voor de televisie hangen en kijk je hele dagen Netflix.
- Altijd al wilde je graag reizen, maar je angst weerhoudt je hiervan.
- Je emoties zijn zo sterk (veel mensen met ADHD hebben hier last van) waardoor je volledig blokkeert.
Gelukkig kunnen we leren omgaan met onze gevoelens en emoties. Door emoties te begrijpen, en er op een constructieve manier mee om te gaan, kunnen we ons leven gemakkelijker en stabieler leiden.
Rollercoaster van emoties, herkenbaar?
Wanneer je emoties voelt, kun je het gevoel hebben dat je in een achtbaan bent beland. Iedereen kent de uitspraak ‘rollercoaster van emoties'. Wanneer je in zo'n rollercoaster van emoties bent beland, heb je het gevoel dat je hier niet meer uit kunt komen. Kinderen en volwassenen met ADHD kunnen vaak in een rollercoaster van emoties belanden.
Als je goed kunt omgaan met emoties, dienen emoties als een kompas. Emoties vertellen ons hoe we onze situatie kunnen verbeteren. Eenzaam? Zorg dat je meer tijd doorbrengt met anderen. Boos? Ga het gesprek aan. Verdrietig? Dat is oké, geef jezelf extra aandacht zodat je je verdriet een plek kunt geven.
Voor sommige mensen lijkt de wereld van emoties meer op een achtbaan dan op een kompas. Door de emotionele ups en downs van deze emotionele rollercoaster voelen zij zich al snel uitgeput. Dit kan leiden tot impulsief handelen (emotioneel reageren i.p.v. rationeel reageren) zonder stil te staan bij de gevolgen.
ADD, HSP, ADHD en emoties
Emoties kunnen intenser aanvoelen voor mensen met ADHD, ADD en HSP. Dit kan je bij het dagelijks leven enorm in de weg staan. Veel mensen met AD(H)D/HSP ervaren regelmatig de hierboven beschreven rollercoaster van emoties. Ze raken overspoeld door emoties, en weten niet hoe ze hiermee om moeten gaan.
ADD/ADHD & omgaan met emoties
Behandelaars van mensen met AD(H)D zeggen vaak dat emoties een grote rol spelen bij de dagelijkse problemen waarmee iemand wordt geconfronteerd. Maar mensen met AD(H)D of HSP hebben geen andere emoties dan andere mensen. Emoties die ervaren worden zijn bijvoorbeeld woede, verdriet, zorgen en angst. Deze gevoelens lijken bij mensen met AD(H)D/HSP frequenter voor te komen, en intenser ervaren te worden.
Gelukkig zijn er manieren waarop je kunt leren met je emoties om te gaan.
Emoties voelen, emoties toelaten
Emoties voelen of emoties toelaten is voor velen eng. Het kan zelfs onmogelijk lijken om je emoties toe te laten. Mensen die ernstig getraumatiseerd zijn, hebben zichzelf soms aangeleerd om emoties helemaal weg te stoppen. Toch is het mogelijk om (te leren om) emoties toe te laten.
Waarom emoties toelaten en niet verdoven?
Zoals je eerder las is het belangrijk om emoties toe te laten, omdat ze jou belangrijke informatie kunnen geven. Daarnaast is het onmogelijk om selectief te verdoven. Dit betekent dat wanneer je verdriet verdooft, je geluk en vreugde ook verdooft. Daarnaast beland je in een vervelende cirkel wanneer je emoties probeert te onderdrukken. Het vechten tegen een emotie doet vaak meer pijn en duurt langer, dan een emotie toelaten. Een emotie die je niet verwerkt, zal bovendien blijven terugkomen.
Het is dus belangrijk om emoties te leren toelaten.
Brené Brown over emoties, schaamte en kwetsbaarheid
Als je meer wilt weten over emoties, schaamte en kwetsbaarheid, bekijk dan (voor of nadat je de tips leest) deze inspirerende (en grappige) Ted Talk van Brené Brown. Deze video wil ik je niet ontnemen.
Tips om beter om te gaan met emoties
Gedurende ons leven kunnen we leren om beter om te gaan met emoties. Hier vind je een aantal tips.
1. Zie emoties als golven in de oceaan
Je kunt het gevoel hebben dat je verdrinkt in emoties, maar je kunt gevoelens en emoties ook beschouwen als golven in de oceaan. Ze komen en ze gaan. Ze stijgen en ze dalen. Geen enkel gevoel is blijvend. Gevoelens zoals boosheid en verdriet zijn noodzakelijke, nuttige onderdelen van het bestaan. Ze geven ons informatie, en helpen ons te groeien als mens.
Besef dat emoties weer verdwijnen. Ben je overweldigd door je emoties, en voelt het alsof je in een emotionele achtbaan bent beland? Adem een paar keer diep in en uit, en zie de emoties als golven (of als wolken, die langzaam weer verdwijnen).
2. Oefen het accepteren van je emoties
Hoe fijn ons leven ook is en hoe goed we ook (mentaal en fysiek) voor onszelf zorgen, er zullen altijd situaties in ons leven zijn die ons van streek kunnen maken. Als je kunt leren om de emoties en situaties te accepteren, en te zien als integraal onderdeel van het leven, kunnen we hier vrede en vrijheid in ervaren.
Als je wilt leren accepteren ‘wat is', dan kan ik je aanraden een cursus mindfulness te volgen. Deze cursus veranderde mijn hele (emotionele) leven!
Bij mindfulness leer je o.a. om opmerkzaam te zijn. Welke emoties ervaar je, en waar voel je deze emoties in je lichaam? Vervolgens probeer je een niet oordelende houding aan te nemen. Een mantra kan zijn: “Het is zoals het is. Ik kan er nu niets aan veranderen. Ik omarm wat ik voel.”.
3. Schrijf emoties van je af in een dagboek
Ervaar je veel emotionele ups en downs? Gebeurt er veel in jouw gevoelswereld, en ervaar je misschien wel de rollercoaster van emoties? Het bijhouden van een dagboek is dan voor jou een nuttige oefening. Het opschrijven van je emoties helpt je om je emoties inzichtelijk te maken, duidelijkheid te krijgen en de emoties vervolgens los te laten. Het schrijven in een dagboek – ook wel journaling genoemd – kan je enorme rust en vrede geven, en je helpen om beter om te gaan met emoties.
Misschien voel je weerstand om te beginnen aan een dagboek. Spreek dan bijvoorbeeld met jezelf af om iedere dag 3 zinnen op te schrijven.
Om te voorkomen dat je ‘in de negatieve emoties blijft hangen', kun je na het opschrijven van je emoties, opschrijven waar je allemaal dankbaar voor bent. Zo train je je brein meteen om zich te focussen op fijne dingen.
4. Leer je emoties te begrijpen
Wat willen jouw emoties je vertellen? Probeer met zelfliefde naar je emoties te kijken. Kun je beter voor jezelf zorgen? Is het handig om in een bepaalde situatie voor jezelf op te komen? Of kun je iets veranderen in je leven, waardoor je minder negatieve en meer positieve emoties zult ervaren?
Probeer je emoties niet te zien als vijand maar als vriend(inn)en, die jou vertellen wat je nodig hebt.
5. Realiseer je dat emoties een kracht zijn
Emoties, emotioneel zijn en gevoelig zijn worden soms bestempeld als onstabiliteit en zwakte. Maar dat emoties een zwakte zouden zijn, is een groot misverstand! Emoties zijn een kracht, mits je ze goed weet te gebruiken.
Als je je ‘negatieve' emoties ten volste durft te voelen, zul je ook de positieve emoties van het leven ten volste ervaren. Je zult daarnaast toegang hebben tot je intuitie en creativiteit. Als je je emoties durft te voelen is het makkelijker om diepe en persoonlijke verbindingen aan te gaan met mensen. In plaats van concurreren, leer je elkaar te vertrouwen en samen te werken. Je zult ervaren dat je niet altijd sterk hoeft te zijn en dingen niet alleen hoeft te doen, want als jij je open stelt doen anderen dit ook makkelijker. Niet alleen zul je betere verbindingen met anderen aangaan, maar ook met jezelf. Je gevoel van zelfliefde zal een enorme boost krijgen, als je je emoties leert omarmen.
Tot slot, zul je het leven als zinvoller ervaren als je in contact staat met je gevoelsleven. Dit komt omdat je steeds beter weet wie je bent en wat je belangrijk vindt, en daardoor betere keuzes gaat maken voor alle levensgebieden.
Meer oefeningen en tips bij emoties
Met bovenstaande oefeningen en realisaties, leer je steeds beter om te gaan met emoties. Maar wat kun je nog meer doen? Hier zijn een aantal tips:
- Adem een paar keer heel diep in en uit, of doe een ademhalingsoefening.
- Geef jezelf wat ruimte, en accepteer dat het even wat minder met je gaat. Doe dingen waar je blij en rustig van word.
- Volg een (online) cursus Mindfulness of, als je ervaring hebt met mediteren; mediteer.
- Vraag om hulp, al is het maar voor een knuffel.
- Maak een wandeling, bij voorkeur in de natuur.
- Gebruik eventueel (tijdelijk) een ondersteunend kalmerend supplement als je je overweldigd voelt.
- Benoem je emotie, en zeg tegen jezelf dat het oké is. Zeg bijvoorbeeld ‘ik voel me verdrietig, en dat is oké'.
- Slaap je slecht omdat je regelmatig in een rollercoaster van emoties zit? Bekijk deze natuurlijke tips om beter te slapen.
- Praat met mensen die je vertrouwt.
- Neem een 'trotse' lichaamshouding aan die uitdrukt dat je je sterk voelt en adem een paar keer diep in en uit.
- Uit je emoties. Dit kun je doen als je alleen bent, door bijvoorbeeld even flink te huilen of te schreeuwen (in de auto kan een goede plek zijn voor het laatste). Dit lucht enorm op!
- Schrijf op (of bedenk) waar je dankbaar voor bent. Dit verlegt je focus.
Tot slot wil ik je (uit eigen ervaring) meegeven dat het écht niet helpt om je emoties te verdoven, bijvoorbeeld door te drinken, drugs te gebruiken of continu naar Netflix te kijken. Als je de negatieve gevoelens verdooft of blokkeert, verdoof je ook de positieve gevoelens. Daarnaast blijven emoties terugkomen, tot je ze hebt verwerkt.
Belemmeren de emoties en gevoelens je dagelijks functioneren? Neem dan altijd contact op met je huisarts of een andere specialist, zoals een psycholoog of een psychiater.
Wil jij iets delen over emoties en gevoelens?
Hopelijk helpen de tips in dit artikel jou om beter om te gaan met emoties en gevoelens. Wil jij iets delen? Of heb je zelf een goede tip? Laat een reactie achter onder dit artikel!
